Кыргызстандын банктарына резидент эместер менен эсептешүүдө виртуалдык активдерди колдонууга уруксат берилиши мүмкүн

Документте жазылгандай, документтин долбоору геосаясий белгисиздик күчөгөн шартта иштелип чыккан. Түшүндүрмө жободо белгиленгендей, эл аралык чектөөлөргө дуушар болгон айрым банктар эл аралык эсептешүүлөрдү түздөн-түз жүргүзүү жана туруктуу төлөм инфраструктурасын колдоо мүмкүнчүлүктөрүн кыскартууда.

Демилгечилердин айтымында, бул өз кезегинде банктардын жана алар тейлеген экономика секторунун, биринчи кезекте экспорт кылуучу менен импортерлордун финансылык туруктуулугуна терс таасирин тийгизип, тышкы экономикалык ишмердүүлүктүн өнүгүшүнө тоскоол болуп, мамлекеттин салык жана экспорттук базасын потенциалдуу кыскартат.

Долбоордун негизги максаты – банктык операцияларда жана Кыргыз Республикасынын резидент эместери менен гана операцияларда виртуалдык активдерди колдонуунун жаңы убактылуу атайын тартибин белгилөө. Документ ошондой эле чет мамлекеттердин санкциялык саясатын жана  FATF сунуштарын эске алуу менен комплекстүү жөнгө салуунун укуктук негизин түзүүгө жана мындай операциялардын ачыктыгын камсыз кылууга, ошондой эле Кыргыз Республикасынын ички финансы рыногун жана банк системасын коргоого багытталган.

Негизги жоболор

Жарлыктын долбоорунда төмөнкүлөр каралган:

• Министрлер Кабинетинин чечими боюнча өзгөчө тартип колдонулуучу банкты аныктоо;
• «чектөөчү периметрди» белгилөө — Кыргыз Республикасынын резиденттери менен операцияларды милдеттүү түрдө токтотуу;
• Агенттик моделин колдонуу мүмкүнчүлүгү, анын ичинде КРнын Улуттук банкынан лицензия алган төлөм уюмдарын, ошондой эле чет өлкөлүк юрисдикциядагы субагенттерди тартуу;
• Комплекстүү шайкештик алкагын жана оперативдүү ачык-айкындуулукка талаптарды түзүү, тобокелдикке негизделген ыкма жана FATF сунуштарына ылайык келүү.
• КРнын Улуттук банкынын өзгөчө тартиби жана убактылуу жобосу минкаб тарабынан аныкталган банкка карата колдонулат.

Ички рынок үчүн чектөөлөр

Бул моделдин ички рынокко жайылышына жол бербөө жана финансы системасы үчүн тобокелдиктерди минималдаштыруу максатында, өзгөчө жол-жобо колдонулган банк Министрлер Кабинетинин тиешелүү актысы кабыл алынган күндөн тартып үч айдын ичинде бардык банктык операцияларды токтотууга милдеттүү экендиги белгиленген.

Агенттик модель жана виртуалдык активдер

Долбоор агент моделин колдонууга мүмкүндүк берет. Банкка жана анын туунду же филиалдарына банк ишин Улуттук банктан лицензия алган төлөм уюмдарынын иши менен, ошондой эле «Виртуалдык активдер жөнүндө» мыйзамында каралган өзүнчө лицензия албастан виртуалдык активдерди тейлөөчү провайдердин иши менен айкалыштырууга уруксат берилет.

Чет мамлекеттик эсептешүүлөрдү жүргүзүү үчүн төмөнкүлөр болот:

• Үчүнчү жактардын пайдасына төлөмдөрдү жана эсептешүүлөрдү кабыл алуу жана жүргүзүү үчүн КРнын Улуттук банкынан лицензия алган агенттер;
• Чет өлкөлүк юрисдикцияларда иштеген субагенттер.

Чет жактык эсептер

Өзгөчө тартиптеги банк Кыргыз Республикасынын резидент эместери виртуалдык активдерди пайдалануу менен чек аралык төлөмдөрдү, анын ичинде тышкы соода контракттары боюнча эсептешүүлөрдү жүргүзүүнү камсыздайт, ошондой эле резидент эместер менен улуттук жана чет өлкөлүк валютада чектөөсүз башка зарыл банк операцияларын жана операцияларды жүргүзөт. 

Ыйгарым укуктары жана шарттары

Долбоор режимди ишке киргизүү жана жөнгө салуучу жол-жобо боюнча ыйгарым укуктарды берет. Министрлер Кабинетине төмөнкүлөр жүктөлөт:

• бир айдын ичинде өзгөчө тартип колдонула турган банкты аныктоого;
• 12 айдан кечиктирбестен КРнын Улуттук банкы менен бирге банктын өзгөчө статусун, операцияларды жүргүзүү тартибин, агенттердин катышуусун жана маалыматтык өз ара аракеттенүүнү жөнгө салуучу ченемдик укуктук актылардын долбоорлорун иштеп чыгуу жана Жогорку Кеңештин кароосуна киргизүү.