«Кепилдик фонд» ААКсы ишкердик жигердүүлүктүн индекси боюнча изилдөө жүргүздү

PMI индексин изилдөөнүн максаты - ишкердик активдүүлүктүн деңгээлин аныктоо. Респонденттер-сатып алуулар боюнча менеджерлер жана экономиканын ар кандай негизги тармактарында иштеген компаниялардын башка өкүлдөрү.

Ишкердик субъекттерин онлайн сурамжылоо 1-жылдын 2024-октябрынан 28-жылдын 2024-октябрына чейин жүргүзүлүп, ага 1 078 ишкер субъекти катышкан.

Сурамжыланган субъекттердин 88% - чакан ишкерликтин, 10% - орто ишкерликтин, 2% - ири ишкерликтин өкүлдөрү.

Сурамжылоого айыл чарбасынан (47%), соода (25%), кызмат көрсөтүү чөйрөсүнөн (19%) жана өнөр жайдан (9%) ишкердик субъекттери катышкан. 

Сурамжылоого бардык аймактардан ишкердик субъекттери катышты, алардын ичинен эркектер - 74% жана 26% - аялдар. 

Катышкан респонденттердин 85% Кыргыз Республикасынын региондорунан болушкан. 15% - Бишкек жана Ош шаарларынын бизнеси. 

PMIды эсептөө үчүн сурамжылоо бизнес активдүүлүгүнүн негизги аспектилерин камтыды. Анкетанын негизги суроолору төмөнкү бөлүмдөрдү (компоненттерди)камтышы керек: 

• Тапшырыктар – экспорттук, анын ичинде жаңы буйруктардын көлөмүн өзгөртүү. 
• Өндүрүш – мурунку мезгилге салыштырмалуу өндүрүш көлөмү кандайча өзгөрдү. 
• Жумуштуулук орношуу – ишканадагы кызматкерлердин санынын өзгөрүшү 
• Жеткирүүлөр – жеткирүүчүлөрдөн берүүлөрдүн өзгөрүшү. 
• Камдар – кампада даяр продукциянын жана тетиктердин запастарын өзгөртүү. 
• Каржы – Ишкананын кошумча финансылык ресурстарды тартууга болгон муктаждыгынын өзгөрүшү.

«Тапшырыктар» компоненти боюнча респонденттердин 50% заказдын көлөмүнүн көбөйгөнүн, 39% заказдын көлөмү өзгөрбөгөнүн, 11% гана азайганын айтышкан.

«Өндүрүш» компоненти боюнча, респонденттердин көпчүлүгү (91%) акыркы 6 айда өндүрүш көбөйгөнүн же өзгөрбөгөнүн айтышкан. өткөн жылга салыштырмалуу, анын 48% өндүрүш көлөмүнүн көбөйгөнүн белгилесе, 43% га жакыны эч кандай өзгөрүү болгон жок. Жалпысынан өндүрүш орточо өстү. 9% гана өндүрүш көлөмү азайганын айтышкан

«Жумуштуулук» компоненти боюнча, изилдөөнүн натыйжалары кызматкерлердин санын кыскартууга байланыштуу олуттуу өзгөрүүлөр болбогонун, айрым респонденттер (15%) өз кызматкерлеринин штатын көбөйткөнүн көрсөттү. 

«Жеткирүү» компоненти боюнча, берүүчүлөрдүн берүү мөөнөтү респонденттердин гана 36% өзгөрдү (респонденттердин 18% мөөнөттөрү көбөйгөн деп билдирди жана респонденттердин 18% тескерисинче билдирди - кыскарган). Респонденттердин көпчүлүгү (64%) мөөнөтү өткөн жылга салыштырмалуу өзгөргөн жок деп билдирди 

«Камдар» компоненти боюнча - респонденттердин 55% запастары өткөн жылга салыштырмалуу өзгөргөн жок, респонденттердин гана 33%, алар көбөйгөн. Сурамжылоонун жыйынтыгы көрсөткөндөй, жакынкы мезгилде ишканалар өз продукцияларын өндүрүү үчүн комплекттөөчү (чийки зат) менен камсыз болушкан. Маанилүү көрсөткүчтөрдүн бири даяр (өндүрүлгөн) продукциянын запастарын өзгөртүү болуп саналат. Сурамжылоого катышкандардын 49% даяр продукциянын запасы өткөн жылга салыштырмалуу көбөйгөнүн айтышкан. Респонденттердин 43% даяр продукциянын запасы өзгөрбөгөнүн белгилешти. Ишканалардын 8% ы гана даяр продукциянын запасы өткөн жылга салыштырмалуу азайганын белгилешти. 

«Каржы» компоненти боюнча, изилдөө маалыматтары акыркы 6 ай ичинде каржылоо зарылдыгын көрсөттү. респонденттердин 44% үчүн өзгөргөн жок, сурамжылоого катышкандардын 31% каржылоо муктаждыгы жогорулаганын айтышты жана респонденттердин 25% ар кандай себептерден улам каржылоо муктаждыгы азайганын белгилешти. 

Респонденттердин 48% үчүн күрөө талаптары өзгөргөн жок, сурамжылоого катышкандардын 40% талаптар жакшырганын белгилешет жана респонденттердин 12% ы гана талаптардын начарлашын белгилешет. Күрөөнү талап кылууну жакшыртууда кепилдиктерди берүү боюнча «КФ» ААКсынын ишмердүүлүгү маанилүү роль ойноду.

Акыркы 6 ай ичинде каржылоо шарттары. респонденттердин 42% үчүн жакшырды, респонденттердин 48% эч кандай өзгөрүү жок жана респонденттердин 10% үчүн гана шарттар начарлады. 

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын маалыматтары кредиттөө чөйрөсүндөгү өсүштү көрсөтүп турат. 2024-жылдын январь айынын сентябрында 265 млрд.сом суммасында кредиттер берилген, ал эми банк системасынын кредиттик портфели 2024-жылдын сентябрынын аягына карата дээрлик 301 млрд. сомду түздү. 

Жалпы жыйынтык 61,5-пункттагы PMIдын мааниси бизнес-чөйрөдөгү оң маанайды жана товарларга жана кызмат көрсөтүүлөргө суроо-талаптын өсүшүн чагылдырган изилденүүчү секторлордо жигердүүлүктүн олуттуу кеңейишин күбөлөндүрөт. 

PMIдын компоненттери

Өндүрүш көлөмү: 

Өндүрүш көлөмүнүн индекси 73,4 пунктту түздү, бул акыркы 6 айдагы өндүрүштүн өсүшүн чагылдырат. Компаниялар суроо-талаптын жогорулашына жооп катары өндүрүштүн деңгээли жогорулагандыгын билдиришти. 

Жаңы тапшырыктар: 

Жаңы буйрутмалардын индекси 63 баллга жетти. Бул көрсөткүч сатып алуучулардын кызыгуусун жана товарларга жана кызмат көрсөтүүлөргө суроо-талаптын оң динамикасын көрсөтөт. 

Жумуштуулук: 

Жумуштуулук индекси 54,1 пунктту түздү. Бул көрсөткүч жумушка орношуу деңгээли жөнүндө түшүнүк берет, жумушка орношуунун өсүшүнө басым жасап, компаниялардын кеңейишин көрсөтөт. 

Жеткирүүлөр: 

Көрсөткүч 62,2 пунктка барабар болгон. 62,2 баллдык маани жеткирүү жана сатып алуу чынжырларындагы активдүүлүктүн байкалаарлык жогорулагандыгын билдирет. 

Сатып алуу баалары жана камдар: 

Бул компонент боюнча көрсөткүч 50,2 пунктту түздү, бул чийки заттын жана себилдегичтердин наркындагы өзгөрүүлөрдү чагылдырат. Сатып алуу бааларынын өсүшү ишканаларга инфляциялык басымды көрсөтүп турат, ошол эле учурда ишканаларда өндүрүш жана сатуу үчүн тетиктердин жана даяр продукциянын запастары бар. 

Каржы: 

Бул компоненттин көрсөткүчү 61,8 пунктту түздү, бул бизнестин каржылык муктаждыктары чөйрөсүндө олуттуу активдүүлүктү көрсөтөт. 

Сурамжылоонун жыйынтыктары бизнестин өкмөттүн экономикалык саясатын оң кабыл алуусун чагылдырган жогорку PMI индекси - 61,5 пунктту көрсөттү. Өндүрүш индекси 73,4 пунктка жетти, бул экономикадагы активдүүлүктү тастыктайт. 

Ишкердик активдүүлүк индексин (PMI) жүргүзүлгөн изилдөө экономиканын учурдагы абалынын негизги тенденцияларын жана өзгөчөлүктөрүн аныктоого мүмкүндүк берд

Бул индикаторго үзгүлтүксүз мониторинг жүргүзүү бизнеске да, мамлекетке да келип чыккан чакырыктарга өз убагында жооп кайтарууга жана өзгөрүп жаткан экономикалык шарттарга көнүүгө мүмкүндүк берет.

Өлкөлөр боюнча PMI индексинин мааниси