Пайызга жашоо: жашоо минимумун жабуу үчүн депозитке канча салуу керек

Жашоо минимуму адамдын негизги муктаждыктарынын эң минималдуу чыгымы - тамак-аш, кийим-кече, коммуналдык кызматтар, медициналык тейлөө жана башка чыгымдарды камтыйт. 

Калктын ар кандай топтору үчүн жашоо минимуму ар кандай деңгээлде белгиленет:

• эмгекке жарамдуу жарандарга - 9 миң 217,41 сом,
• пенсионерлерге - 7 миң 282,41 сом,
• балдар үчүн - 7 миң 42,41 сом, бул сумма жашына жараша өзгөрөт.

Депозиттин пайызы менен жашаса болобу?

Көпчүлүгү ойлонот: негизги сумманы коротпостон, банктык депозиттин пайызына жашоого болобу? Теориялык жактан алганда - ооба, мүмкүн. Редакция ай сайын төлөнүүчү пайыздар жашоо минимумунун 8 миң 253 сомун жабуу үчүн Кыргызстандын банктарына салуу керек болгон сумманы эсептеп чыккан.

Эсептөөлөр үч банктагы депозиттер сом менен учурдагы чендерди эске алат:

• Мамлекеттик банктардын биринде жеке адамдардын депозиттери үчүн белгиленген жылдык 14% пайыздык үстөк менен эсепке болжол менен 707 миң сом салсаңыз, айына 8 миң 253 сом ала аласыз.
• Жылдык 12,5% төмөн пайыздык чен менен ошол эле ай сайынкы төлөм 792 миң сомду талап кылат.
• Жылдык 11,5% менен депозиттин суммасы андан да чоң болушу керек – болжол менен 862 миң сом.

Жашоо минимумунун структурасына эмнелер кирет?

Улуттук статистикалык комитеттин маалыматы боюнча 2025-жылдын биринчи кварталында жашоо минимумунун түзүмүндөгү негизги чыгашалар төмөнкүдөй бөлүштүрүлгөн:

• Азык-түлүк товарлары – 5 миң 364,73 сом;
• Азык-түлүк эмес товарлар – 1 миң 320,55 сом;
• Кызмат көрсөтүүлөр – 1 миң 403,08 сом;
• Салыктар жана башка милдеттүү төлөмдөр – 165,07 сом.

Эске алуу маанилүү

Бул эсептөөлөр болжолдуу жана эсепке алынбайт:

• төлөө ыкмасы (ай сайын же мөөнөттүн аягында);
• пайыздык кирешеге салык (эгер бар болсо);
• пайыздык чендердин келечектеги өзгөрүүлөрү;
• сатып алуу жөндөмдүүлүгүнө таасирин тийгизген инфляциянын деңгээли.

Кээ бир банктар депозиттин суммасына, мөөнөтүнө жана валютасына жараша ар кандай шарттарды сунуш кылышы мүмкүн. Мисалы, каражаттар 12 ай же андан көп убакытка жайгаштырылганда гана жогору тарифтер колдонулушу мүмкүн.

Банкты тандоодо ишенимдүүлүк, депозиттерди камсыздандыруу системасына катышуу жана мөөнөтүнөн мурда токтотуу шарттарын эске алуу зарыл.

Кыргызстанда ай сайын жашоо минимумунун 8 миң 253 сом кирешесин алуу үчүн банктын пайыздык ченине жараша 707 миң сомдон 862 миң сомго чейин инвестиция салуу керек.