Депозит деген эмне жана ал кантип иштейт?
Депозит — бул кардардын банкка белгилүү бир мөөнөткө жана алдын ала макулдашылган пайыз менен жайгаштырган акчасы. Банк бул каражаттарды өз ишинде (мисалы, насыя берүүдө) колдонот, ал эми аманатчыга киреше төлөп берет.
Мөөнөттүү депозит белгилүү бир убакытка ачылат (мисалы, 6 айга, 1 жылга, 3 жылга).
Мөөнөтсүз депозитти каалаган убакта толуктоого же алууга болот, бирок пайыздык чени, адатта, төмөн болот.
Депозитти ачуу кадамдары
Банкты жана программаны тандоо
Ар кандай банктардын шарттарын салыштырыңыз: пайыздык чендер, мөөнөттөр, минималдуу салым суммасы, бонусдардын болушу (мисалы, пайыздарды капитализациялоо же кошумча каражат кошуу мүмкүнчүлүгү).
Депозитти Banks.kg маалымат порталындагы «Аманаттар» бөлүмүнөн тандоого болот. Ал жерде Кыргызстандагы коммерциялык банктар сунуш кылган депозиттердин толук тизмеси жайгаштырылган. Бул жерден сиз жеке адамдар үчүн жана бизнес үчүн депозиттерди таба аласыз - валюталык депозиттер, толуктоо менен депозиттер, ай сайын пайыздарды төлөө менен, капиталдаштыруу жана башка. Бул бөлүмдө балдар үчүн депозиттер жана пенсионерлер үчүн аманаттар, ошондой эле шариат стандарттарына ылайык келген ислам принциптери боюнча аманаттар камтылган.
Ыңгайлуу фильтр сизге банкка же башка финансы институтуна өзүңүздүн жеткиликтүү акчаңызды эң пайдалуу жол менен жайгаштыруу үчүн жакшы сунуш табууга жардам берет.
Айтмакчы, кредиттик сунуштарга окшош, ар бир депозиттик картада депозит менеджери сиз менен байланышып, жайгаштыруу шарттары тууралуу кененирээк айтып бере алган онлайн-арыз берүү мүмкүнчүлүгү бар.
Документтерди даярдоо
Көбүнчө паспорт жетиштүү.
Келишим түзүү
Келишимде мөөнөтү, суммасы, пайыздык чени, пайыздардын төлөнүү тартиби жана акчаны мөөнөтүнөн мурда алуу шарттары көрсөтүлөт.
Каражат коюу
Акчаны накталай касса аркылуу же эсептен которуу менен киргизүүгө болот.
Депозиттердин түрлөрү
- Туруктуу пайыз менен — пайыз мөөнөт бүткүчө өзгөрбөйт.
- Капитализация менен — эсептелген пайыздар негизги сумманын үстүнө кошулуп, дагы киреше алып келет.
- Толукталуучу депозиттер — салымчы кошумча акча сала алат.
- Жарым-жартылай чыгарып алуу — каражаттын бир бөлүгүн чыгарып алуу, ошол эле учурда пайыз сакталат.
- Ислам принциптери боюнча депозиттер — туруктуу пайыз эсептелбейт, салымчынын кирешеси уруксат берилген ишмердүүлүктөн түшкөн пайданы бөлүштүрүү аркылуу түзүлөт.
Кирешелүүлүк жана тобокелдиктер
Кыргызстанда депозиттердин орточо пайызы бүгүнкү күндө 1,5%дан 15%га чейин жетет, бул валютага жана шарттарга жараша өзгөрөт. Депозиттер сомдо да, чет элдик валюталарда да ачылат — АКШ доллары, орус рублу, казак теңгеси жана кытай юаны.
Сомдогу депозиттер кирешелүүрөөк, бирок доллар же евродогу депозиттер валюта курсунун өзгөрүшүндө туруктуураак болот.
Маанилүү артыкчылык — жарандардын аманаттары депозиттерди кепилдендирүү системасында мыйзамда белгиленген чектөөгө чейин камсыздандырылган. КРнын «Банктык амантаттарды (депозиттерди) коргоо жөнүндө» мыйзамына ылайык, кепилдик болгон учурда салымчыга 1 000 000 сомго чейинки сумма компенсация катары төлөнөт.
Туруктуу кирешени кантип алуу керек
- Оптималдуу мөөнөттү тандаңыз: мөөнөт узак болгондо — пайыздык чен жогору болот.
- Капитализацияны колдонуңуз: пайыздар тезирээк өсөт.
- Валюталарды диверсификациялаңыз: салымдын бир бөлүгүн сомдо, бир бөлүгүн чет элдик валютада сактаңыз.
Депозиттик линияларды колдонуңуз: ар башка мөөнөткө бир нече аманат ачып, акчага ар кайсы убакта жеткиликтүүлүктү камсыздаса болот.
Кыргызстандагы банктан депозит ачуу — пассивдүү киреше алуунун жөнөкөй жана ишенимдүү жолу. Эң негизгиси — келишимдин шарттарын кунт коюп изилдеп, ишенимдүү банк жана ылайыктуу депозиттик программаны тандоо. Мындай ыкма капиталыңызды сактап гана тим болбостон, туруктуу акча агымын да камсыздайт.