Кыргызстанда азык-түлүк, күйүүчү май, турак жайга болгон баалар өсүүдө

Мындай маалыматты Улуттук статистика комитети жарыялады. 

Инфляциянын орточо жылдык деңгээли (2025-жылдын январь-сентябрь айлары 2024-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу) 7,8%ды түздү.

Товарлардын жана кызмат көрсөтүүлөрдүн негизги топторуна баалардын өсүшү

Ушул жылдын тогуз айында азык-түлүк товарларына жана алкоголсуз суусундуктарга баалар 6,4%га, алкоголдук ичимдиктерге жана тамекилерге 5,1%га, азык-түлүк эмес товарларга 3,3%га, калкка көрсөтүлгөн кызмат көрсөтүүлөргө тарифтер 6,3%га жогорулады.

Эң жогорку өсүү төмөнкүлөрдө катталган:

• жаңы жемиштер — +41,1%;
• жаңы балык — +13,2%;
• картөшкө жана өсүмдүк майы— +12,5%;
• жаңы эт — +10,3%, койдун эти (+15,7%), жылкынын эти (+13,8%), уйдун эти (+9,6%);
• бал — +5,8%; 
• ун — +4,6%;
• май — +4,3%;
• алкоголсуз суусундуктар — +3,9%;
• жашылчалар — +3,4%; 
• бышырылган азыктар — +2,2%; 
• кум шекер — +1,9%.

Ошол эле учурда баанын төмөндөшү тоок жумурткасына (12,7%га), сүткө (6,5%га), малдын майына (4,4%га) жана күрүчкө (0,9 %га) белгиленген.

Аймактык динамика

Өлкөнүн бардык аймактарында керектөө бааларынын өсүшү байкалган.

Баанын эң чоң өсүшү – 7,5%га Ош шаарында катталган, бул негизинен алкоголдук ичимдиктерге жана тамеки буюмдарына (+10,9%) кымбаттаган.

Азык-түлүк товарларына жана алкоголсуз суусундуктарга баалардын эң көп өсүүсү Чүй облусунда (+9,5%) катталган.

Азык-түлүк эмес товарлар боюнча - Ысык-Көл облусунда (+4,8%).

Калкка көрсөтүлгөн кызматтарга тарифтер боюнча - Талас облусунда (+9,3%).

Инфляциялык басымдын себептери

2025-жылы баалардын өсүшү ички жана тышкы факторлордун таасири менен байланышкан, анын ичинде:

• Азык-түлүккө (жемиштер, жашылчалар) баанын мезгилдик өзгөрүшү;
• Ички рыноктун импортко көз карандылыгы жана дүйнөлүк азык-түлүк инфляциясынын таасири.

Маалыматка ылайык, 2025-жылдын сентябрында азык-түлүк бааларынын индекси 128,8 пунктту түздү, бул өткөн жылдын деңгээлинен 3,4%га жогору.

Күйүүчү майдын баасынын жогорулашы: бензин 8,8%га, дизель отуну - 6,3%га мезгилдик суроо-талапка жана Орусиядан мунайды экспорттоого киргизилген чектөөлөргө байланыштуу кымбаттаган.

Турак жайга жана курулуш материалдарына болгон баанын өсүүсү 8–12%га, бул импорттук курулуш материалдарынын кымбатташына байланыштуу.

Насыя берүүнүн өсүүсү: январдан-августка чейин керектөө кредиттери 51,6%га көбөйүп, ички суроо-талап жогорулады.

Бааларды турукташтыруу боюнча көрүлгөн чаралар

Баалардын өсүшүн ооздуктоо жана социалдык маанилүү товарлардын жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуу максатында мамлекет төмөнкү чараларды көрдү:

• 2025-жылдын 31-январынан баштап айыл чарба жаныбарларын үчүнчү өлкөлөргө алып чыгууга уруксат берүү токтотулду;
• 2025-жылдын 11-августунан тартып уй жана кой этинин (сулпу эт) баасын убактылуу мамлекеттик жөнгө салуу киргизилген;
• 2025-жылдын 1-октябрынан тартып көмүрдүн максималдуу баасы 90 календардык күндүк мөөнөткө белгиленген.

Мындан тышкары, Улуттук банк инфляциялык факторлордун жогорулашына жооп кылып, негизги ченди 25 базистик пунктка - 9,25%га чейин көтөрдү.