АКШдагы акча которуудагы жаңы салыктын таасири кандай болот?

АКШнын бул мыйзам (One Big Beautiful Bill Act) долбоору Америкадан башка өлкөлөргө акча которуулардын көбүнө 1% салык салмак. 2025-жылдын 31-декабрынан кийин жөнөтүлгөн бардык акча которууларга салык салынат. Бул тууралуу Азия өнүктүрүү банкынан билдиришти. 

- АКШнын акча которуудагы жаңы 1% салыгы кандай жана аны ким төлөйт?

- 2026-жылдын 1-январынан баштап АКШнын акча которуу операторлору жана мобилдик тиркемелер аркылуу жөнөтүлгөн акча которууларга 1% салык киргизет, ал эми АКШ банктары же АКШ чыгарган дебеттик жана кредиттик карталар аркылуу жөнөтүлгөн которуулар салыксыз калат.

Алым салык жүгүнүн бир бөлүгүн иммигранттарга оодарат. Акча каражаттарын чогултуу үчүн жоопкерчилик акча которууларды иштетүүчү компанияларга жана акча которуу колдонмолоруна жүктөлөт, андыктан комиссиялар чет өлкөдөгү алуучуларга жеткенге чейин алынат. Салттуу банктык которуулар жана АКШ банктары тарабынан чыгарылган карталар менен төлөмдөрдөн алым алынбайт.

- Мигранттар 1% салыкты төлөбөөгө жана алар анын өз өлкөлөрүнө тийгизген таасирин азайта алабы?

- Ооба, жөнөтүүчүлөр салыктан бошотулган АКШнын банктык которууларына же АКШ тарабынан чыгарылган карталарга өтүү, накталай акча жөнөтүү же формалдуу эмес тармактарды колдонуу менен төлөмдөн кутула алышат.

Мыйзамда банк системасы аркылуу которууларга салык салынбагандыктан, көптөгөн мигранттар акча каражаттарын америкалык каржы институттары же кредиттик карталары аркылуужөнөтүп, төлөмдөн толугу менен кача алат. Муну эске алуу менен, акча которуу кызматын көрсөтүүчүлөр альтернативалык, салык салынбаган каналдар менен атаандаштыкка туруштук берүү үчүн салыктын бир бөлүгүн же бардыгын өзүнө алышы мүмкүн.

Салык ошондой эле накталай акча которуулардын көбөйүшүнө же акча которууларды жүргүзгөн ишенимдүү брокерлерге таянууга алып келиши мүмкүн.

- Азия-Тынч океан аймагындагы бийлик өкүлдөрү бул маселелерди чечүү үчүн эмне кыла алат?

- АКШда акча которууларга жаңы бир пайыздык салык кооптонууну жаратса да, анын Азия-Тынч океан чөлкөмүнө тикелей таасири өтө жөнөкөй, ал тургай эң көз каранды Тынч океан экономикаларында да ИДПнын ондон бир бөлүгүн түзөт. Чечимдердин мыйзамдуу жолдору бар болгондуктан, региондун акча которуу системасы туруктуу бойдон кала берет.

АКШ аймактагы эң ири акча которуу булагы бойдон калууда, ал үй чарбаларынын чыгымдарын, билим берүүнү жана чакан бизнести каржылоо үчүн миллиарддаган долларларды жумшайт.

2021-жылы АКШдан Азия-Тынч океан аймагына акча которуулар 61 миллиард долларды түзүп, бардык түшкөн акча которуулардын 30%га жакынын түздү. Эң көп акча которуулар Индияга (16 миллиард доллар), андан кийин Филиппинге жана Кытайга (ар бири 13 миллиард доллардан) туура келген.

Эске салсак, АКШнын Эгемендүүлүк күнүндө, 4-июлда, президент Дональд Трамп, АКШнын экономикасын «ракета» кылып, гүлдөп-өнүгүүгө алып келе турган «Чоң кооз мыйзамга» кол койгон. Документ бизнеске байланыштуу ондогон салык жеңилдиктерин камтыйт. Жаңы өзгөртүүлөрдүн арасында АКШдагы адамдар чет өлкөгө жөнөткөн акча которууларга салык кирет. Бул которуунун 1%ын түзөт.

АКШ эл аралык акча которуулардын күчтүү дүйнөлүк булагы бойдон калууда. Эксперттер жаңы салык алдыдагы он жылдыкта АКШнын бюджетине 9 миллиард доллар толуктайт деп эсептешет. Бул аз камсыз болгон мигранттарга жана аялуу өлкөлөргө таасир тийгизери белгиленген.