Кыргызстанда ипотеканын пайызын кантип азайтуу керек: мамлекеттик колдоо программалары жана лайфхактар

Мамлекеттик программалар: ал кандай иштейт? 

Мамлекеттик ипотекалык компаниянын (МИК) маалыматы боюнча, өлкөдө негизги үч программа иш алып барат:

• «Социалдык ипотека» — жылдык 4%, мөөнөтү 25 жылга чейин. Баштапкы төлөмсүз. Калктын аярлуу катмарына жеткиликтүү: көп балалуу үй-бөлөлөргө, майыптарга, жесир/жесир аялдарга, жалгыз бой ата-энелерге ж.б.
• «Льготтук ипотека» — бул дагы жылдык 4%, баштапкы төлөмү жок. Мамлекеттик жумушта иштегендер үчүн — мугалим, дарыгерлерден баштап, аскер кызматчылары жана сотторго чейин. 
• «Жеткиликтүү ипотека» — 8% жылдык. Жеке тараптарда иштегендер үчүн.  

Бул программалардын бардыгы даяр турак жай сатып алууну камсыздайт. МИКтин маалыматы боюнча арыз берүү процесси жөнөкөйлөштүрүлгөн. Мурда кароо үч айга чейин созулса, азыр 2-3 күндө каралат. 

«Буга чейин биз бюрократиядан улам көп даттанууларды угуп келсек, эми дээрлик бардыгы онлайн режимге өттү. Эң негизгиси анкетаны туура толтуруп, кирешени тастыктаган документти көрсөтүү керек », - деп белгилейт МИК. 

Лайфхактар: өз алдынча эмне кылуу керек

1. Рефинансылоо — эгерде сизде буга чейин жылдык 14-16% ипотекаңыз  бар болсо, анда сиз дагы ыңгайлуу сунуш менен башка банкка кайрылсаңыз болот. Кыргызстандагы айрым банктар жылдык 11%дан баштап кайра каржылоону сунуштайт.
2. Төмөндөтүлгөн баштапкы төлөм - кээ бир куруу тармагындагылар банктар менен кызматташат, эгерде сиз алардын объектисинен турак жай сатып алсаңыз, баштапкы төлөмдүн бир бөлүгүн өздөрү жабууга жардам берет.
3. Кирешелерди бириктирүү - банктар үй-бүлөнүн кирешесин оң баалайт. Ал тургай, расмий эмес киреше (мисалы, толук эмес жумуш күнү) бекитүү мүмкүнчүлүгүн жогорулатуу жана пайыздык ченди азайтышы мүмкүн.
4. Кооперативдерге катышуу – бул классикалык мааниде ипотека болбосо да, турак жай кооперативдери турак-жайды пайызсыз бөлүп төлөөнү сунуштайт, эгерде сиздин баштапкы төлөмүңүз болбосо, пайдалуу болот.

Кирешелерди кантип текшеришет?

Мамлекеттик колдоо алуу үчүн кайрылгандардын кирешелери «Түндүк» электрондук системасы жана Социалдык фонддун жана Салык кызматынын маалыматтары аркылуу текшерилет.

Дагы эмнелерге көңүл буруу керек?

Эгерде сиз буга чейин арыз берген болсоңуз, бирок үй-бүлөлүк абалыңыз же иштеген жериңиз өзгөргөн болсо, кайра тапшыруунун кереги жок. Мамлекеттик ипотекалык компаниянын сайтындагы жеке кабинетиңиздеги маалыматтарды жаңыртуу жетиштүү. Бирок, эгерде сиз мамлекеттик жумушуңузду жеке уюмга алмаштырсаңыз, ипотеканын шарттары өзгөрүшү мүмкүн – пайыздык чен 4%дан 8%га чейин жогорулашы мүмкүн.

Рыноктук чендер жогору болгон маалда да Кыргызстанда 4% менен ипотекалык насыя алууга же учурдагы пайыздык үстөктү төмөндөтүүгө реалдуу мүмкүнчүлүктөр бар. Эң негизгиси – каяктан жана кантип иш-аракет кылуу керектигин билүү керек.